Tradycyjna austriacka kuchnia jest wyjÄ…tkowo zróżnicowana i czerpie jednoczeÅ›nie z wielu kulinarnych tradycji, gdyż wspaniaÅ‚e przepisy sÄ… przekazywane z pokolenia na pokolenie.
Z różnych zakÄ…tków przywÄ™drowaÅ‚y takie specjaÅ‚y jak: czeskie knedle ze Å›liwkami, wÄ™gierski gulasz z paprykÄ…, baÅ‚kaÅ„ska ostra papryka duszona czy wÅ‚oskie dania na bazie makaronu. Wiele kontrowersji zwiÄ…zanych z pochodzeniem krÄ™ci siÄ™ wokóÅ‚ znanego na caÅ‚ym Å›wiecie sznycla wiedeÅ„skiego – Wienerschnitzel – panierowanego w buÅ‚ce miÄ™sa cielÄ™cego. PomysÅ‚ prawdopodobnie pochodzi z czasów jednego z powstaÅ„ wÅ‚oskich, trafiÅ‚ do kucharzy z cesarskiego dworu w wielkiej tajemnicy i od tamtej pory panierka w buÅ‚ce tartej na cielÄ™cinie, wieprzowinie, kurczaku czy rybie uchodzi za dodatek typowo austriacki.
AustriÄ… targaÅ‚y liczne wojny, w trakcie których nie byÅ‚o co jeść, a na stóÅ‚ cesarski trafiaÅ‚y smakoÅ‚yki dajÄ…ce siÄ™ „zÅ‚apać”. Z tego okresu pochodzi smakowicie przyrzÄ…dzany tyrolski orzeÅ‚ z knedlikami, pieczona wiewiórka z saÅ‚atkÄ… czy jeż w kwaÅ›nym sosie z kluseczkami.
SpecjalnoÅ›ci austriackiej kuchni, oferowane od Jeziora BodeÅ„skiego po Jezioro Nezyderskie, zachwycÄ… z pewnoÅ›ciÄ… niejednego kosmopolitycznego turystÄ™ przybywajÄ…cego w te strony. Fruhstuck – czyli Å›niadanie skÅ‚ada siÄ™ przeważnie z kubka herbaty lub kawy i buÅ‚ek, do tego masÅ‚o, dżem i rodzaj jakiegoÅ› pasztetu. Od standardu hotelu zależy ilość i wybór podawanych wÄ™dlin, serów, gotowanych jaj, musli i owoców. Lancz zwany Mittagessen uchodzi wÅ›ród Austriaków za gÅ‚ówny posiÅ‚ek i wÅ‚aÅ›nie o tej porze serwowane sÄ… staÅ‚e zestawy, natomiast tzw. Tagesmenu przeznaczone jest na caÅ‚y dzieÅ„. PopoÅ‚udniowa pora, kiedy jest wiÄ™kszy wybór daÅ„ to Abendessen, z kolei wieczory okreÅ›lane sÄ… mianem kolacji – Nachtmahl. O każdej porze można w razie gÅ‚odu spaÅ‚aszować kawaÅ‚ obfitego deseru w postaci austriackiego tortu czy ciasta zwanego Kuchen z solidnÄ… porcjÄ… bitej Å›mietany.
Dużą popularnoÅ›ci wÅ›ród zabieganych Austriaków cieszÄ… siÄ™ stragany z kieÅ‚baskami – Wurstelstande – serwujÄ…ce popularne frankfurterki, smażone Bratwurst i Currywurst, mocno przyprawione kieÅ‚basy Debreziner, a także kebaby i pizzÄ™.
Austriackimi specjaÅ‚ami bez których nie można siÄ™ obejść zwiedzajÄ…c ten piÄ™kny kraj sÄ… gulasz grzybowy i duszona kapusta oraz pulardy i wieprzowina w każdej postaci. W rejonach naddunajskich najlepiej rozglÄ…dnąć siÄ™ za Å›wieżymi rybami. Najsmaczniejszy jest usmażony na maÅ›le, przyprawiony sokiem z cytryny pstrÄ…g a la meuniere.
Potrawy, na które warto zwrócić uwagÄ™ to:
Eierspeise – gÄ™sta jajecznica podawana na maÅ‚ej patelence,
Eierschwammerl – saÅ‚atka z marynowanymi kurkami oraz jajkami na twardo,
Bauernschmaus – wÄ™dzona i gotowana szynka, peklowana wieprzowina i nacinane parówki z kiszonÄ… kapustÄ… z kminkiem i kluskami,
Rindsgulasch – ostry gulasz woÅ‚owy przejÄ™ty z kuchni wÄ™gierskiej,
Tresc opisow dostarczana przez merlinx. Gefullte Kalbsbrust – mostek cielÄ™cy nadziewany farszem z miÄ™sa i jarzyn,
Erdapfelgulasch – saÅ‚atka ziemniaczana z parówkami podawana na ciepÅ‚o,
Heringsalat – saÅ‚atka ze Å›ledzi i ziemniaków,
Tafelspitz – pÅ‚aty soczystej, gotowanej w jarzynach woÅ‚owiny, podawanej z sosami: chrzanowo-jabÅ‚kowym, tatarskim, pomidorowym oraz z podsmażanymi, tartymi ziemniakami,
Gefullte Paprika – papryka faszerowana ryżem i mielonÄ… woÅ‚owinÄ…, polana sosem pomidorowym.
PodróżujÄ…c po Austrii można natknąć siÄ™ na liczne kawiarnie – Kaffeehauser. W terenach górskich sÄ… to Almhutten – maÅ‚e, zadbane restauracje, zwane potocznie „almami”, a na obszarach uprawy winoroÅ›li Heurigen. W kawiarniach można poczytać prasÄ™, porozmawiać z przyjacióÅ‚mi lub też zjeść smaczne Å›niadanie czy lekki posiÅ‚ek. Od tych sympatycznych miejsc różniÄ… siÄ™ za to Konditorei – typowe cukiernie i ciastkarnie, w których pod ladami kryjÄ… siÄ™ smakowite wyroby.
Kultura picia kawy nigdzie nie jest tak adorowana jak w Austrii. Kawiarnie sÄ… swoistymi Å›wiÄ…tyniami kawowymi, w których bardzo miÅ‚o i przyjemnie można spÄ™dzić czas. Wizyty w Kaffehausach uÅ›wietniajÄ… aromatyczne kawy podawane na różne sposoby.
Stuben to tradycyjne gospody miejskie, których podstawÄ… jest lokalna kuchnia z elegancko podawanym piwem i winem, gdzie przy stoÅ‚ach rozstawianych w cieniu drzew gromadzÄ… siÄ™ piwosze. Typowe lokale majÄ…ce zakorzenienie w kulturze niemieckiej zwane sÄ… Biergarten i Bierhalle, natomiast do najpopularniejszych marek piwa należą salzburski Stiegl, Mullnerbrau i wysokokaloryczny Weizbier.
WiÄ™kszość daÅ„ podawana jest z okreÅ›lonymi napojami. W Arlbergu na przykÅ‚ad można po posiÅ‚ku dostać mieszankÄ™ wódek, wina i odrobiny herbaty. Jeżeli ta porcja nie zwali kogoÅ› z nóg, może z powodzeniem siÄ™gnąć po przypominajÄ…ce wÅ‚oskÄ… grappÄ™ mocne, klarowne sznapsy. Do obiadów podaje siÄ™ także sok ze Å›wieżo wyciÅ›niÄ™tych winogron, chociaż nie wszyscy mogÄ… na niego zasÅ‚użyć. Praca przy obrabianiu tego owocu w winnicach jest wyjÄ…tkowo ciężka, aczkolwiek rezultat w postaci mÅ‚odego wina – Heurige oraz cierpkiego i częściowo sfermentowanego Sturm jest nad wyraz zachÄ™cajÄ…cy do wysiÅ‚ku. Nic siÄ™ w przyrodzie nie marnuje, a w specjalnych winiarniach Heurigen można nawet skosztować winogronowego moszczu nazwanego Mostem. Wina najlepiej smakujÄ… w chÅ‚odnych piwnicach przesiÄ…kniÄ™tych zapachem drewnianych beczek i fermentujÄ…cych winogron, z romantycznym Å›wiatÅ‚em Å›wiec, majaczÄ…cym pod kamiennymi sklepieniami.
Sympatycy mocniejszych trunków muszÄ… koniecznie spróbować wódkÄ™ zioÅ‚owÄ… Enzian – znanÄ… w caÅ‚ych Aplach, produkowanÄ… z korzeni goryczki z dodatkiem zióÅ‚. W Austrii można spotkać także Rum Inlander – trunek o ciemno zÅ‚ocistym kolorze dÅ‚ugo leżakujÄ…cy w beczkach, który po dodatkowym zaprawieniu ciemnym syropem cukrowym uzyskuje kolor ciemnobrÄ…zowy.
W Dolnej Austrii warto trafić na gasthofy – pensjonaty z restauracjami majÄ…cymi w swojej ofercie dania domowe i wina z wÅ‚asnych winnic. Z kolei tam, gdzie uprawia siÄ™ winoroÅ›l na wiÄ™kszÄ… skalÄ™, koniecznie trzeba pojawić siÄ™ na Heurigen – degustacjach mÅ‚odego wina umilonych dodatkowo uroczystÄ… biesiadÄ… i muzykÄ…. W samej kuchni oznakÄ… regionu sÄ… produkty rolne, warzywa i owoce, które przywÄ™drowaÅ‚y z krajów oÅ›ciennych: Czech, Niemiec i SÅ‚owacji. Kulinarna okolica Jeziora Nezyderskiego ma natomiast wpÅ‚ywy kuchni wÄ™gierskiej, przez co podstawÄ… wielu daÅ„ jest fasola, ziemniaki, zioÅ‚a i papryka. Tawerny poÅ‚ożone przy jeziorze serwujÄ… wyÅ›mienite sandacze, szczupaki, karpie i sumy, a klimat Niziny WÄ™gierskiej niezwykle sprzyja uprawie winoroÅ›li. Z caÅ‚ych kiÅ›ci powstaje wino zwane Auslese, z wyselekcjonowanych winogron Beerenauslese, natomiast z winogron pokrytych szlachetnÄ… pleÅ›niÄ… – Trockenbeerenauslese. Cenionym winem sÅ‚odkim jest Ruster Ausbruch oraz wino Eiswein z winogron zbieranych dopiero po przymrozkach. Wina powstajÄ… gÅ‚ównie z takich szczepów jak Furmint, Gelber i Muskateller oraz odmian Chardonnay, Welschresling i Weissburgunder. Każdy amator wina powinien osobiÅ›cie spróbować tych wyÅ›mienitych trunków.