Siedziba królów w Birmie jest zbudowanym w zaledwie kilka lat stosunkowo mÅ‚odym miastem, które stolicÄ… zostaÅ‚o ogÅ‚oszone w 2006 roku. WczeÅ›niej funkcjÄ™ tÄ™ peÅ‚niÅ‚o najwiÄ™ksze miasto w kraju – Rangun. Dla turystów Naypyidaw jest dosyć dziwnym miejscem uchodzÄ…cym za miasto widmo, ponieważ pomimo infrastruktury stworzonej z niezwykÅ‚ym rozmachem, wydaje siÄ™ jedynie siedzibÄ… wÅ‚adz paÅ„stwowych. Chociaż oficjalna stolica Birmy stwarza surrealistyczne wrażenie, zainteresować może unikalna przestrzeÅ„ urbanistyczna oraz dosyć nietypowa Å›wiÄ…tynia Uppattasanti Paya. BudowlÄ™ wzniesiono zgodnie z kanonami typowej dla Birmy architektury, zaskakujÄ…cej turystyczne oko. W Å›rodku na sklepieniu widniejÄ… Cztery Szlachetne Prawdy Buddyzmu, a na Å›cianach pÅ‚askorzeźby przedstawiajÄ… sceny religijne. Jeżeli już ktoÅ› zdecyduje siÄ™ na zwiedzanie Naypyidaw powinien także odwiedzić Muzeum Kamieni Szlachetnych, ogród zoologiczny z planetarium i parkiem safari oraz ogród fontann, gdzie wieczorami odbywajÄ… siÄ™ pokazy tryskajÄ…cej wody i gry Å›wiateÅ‚. Miasto podzielone jest na strefÄ™ mieszkalnÄ…, hotelowÄ… i rzÄ…dowÄ…. Wszystko jest niewyobrażalnie wielkie zaczynajÄ…c na budynkach, poprzez ronda i bramy, na pomnikach koÅ„czÄ…c. JednÄ… z atrakcji jest chociażby 20 pasmowa autostrada ciÄ…gnÄ…ca siÄ™ od Rangunu do stolicy, która przeważnie jest opustoszaÅ‚a i można po niej chodzić.

Duże zróżnicowanie etniczne sprawia, że kuchnia birmaÅ„ska jest bardzo bogata i może pozytywnie zaskoczyć podróżników, tym bardziej że posiada wpÅ‚ywy sÄ…siedniej Tajlandii, Chin czy nawet Indii. WpÅ‚ywajÄ… na niÄ… także religie, ponieważ wyznawcy buddyzmu nie jedzÄ… woÅ‚owiny, a islamu nie spożywajÄ… wieprzowiny. Ogólnie wszystko jest bardziej sÅ‚one, ostre i sÅ‚odkie niż w Europie, a curry można dostać w kilkunastu wariantach. Typowym daniem jest przykÅ‚adowo zupa rybna mohinga. W Birmie popularne sÄ… herbaciarnie i maÅ‚e stoiska na ulicach peÅ‚niÄ…ce funkcje oÅ›rodków życia spoÅ‚ecznego. W wiÄ™kszoÅ›ci miast można znaleźć restauracje chiÅ„skie, a także zwracajÄ…ce uwagÄ™ pijalnie piwa.

Podstawowym skÅ‚adnikiem kuchni jest ryż htamin podawany pod różnymi postaciami, szczególnie jako smażony ryż tamin kyaw. Szerokie zastosowanie majÄ… dania z ryb, a w prawie każdym posiÅ‚ku można znaleźć curry zarówno pikantne, jak i sÅ‚odkie. Szczególnie egzotycznie prezentujÄ… siÄ™ saÅ‚atki, w skÅ‚ad których wchodzÄ… rozmaite warzywa, owoce, ryby i miÄ™sa. Nie brakuje w nich też orzechów, nasion, przeróżnych sosów i caÅ‚ej gamy przypraw. PrzykÅ‚adem może być lahpet z piklowanej herbaty. Praktycznie wszÄ™dzie można kupić makaron w różnej postaci. Natomiast dodatkowe skÅ‚adniki podawane sÄ… najczęściej na osobnych miseczkach.

ngapi – pasta ze sfermentowanej ryby lub krewetek
wa-tha-hin – curry z kurczaka
hin thote – masa z miÄ™sa i mÄ…ki, zawiniÄ™ta w liść bananowca
khauk swe thoke – saÅ‚atka z makaronu, krewetek, kapusty, marchwi, orzechów, sosu rybnego
mohinga – makaron w bulionie rybnym z cebulÄ…, czosnkiem, imbirem i jajkiem
myi shay – makaron ryżowy z kurczakiem

Z kuchni chiÅ„skiej pochodzi tofu i sos sojowy, a z indyjskiej samosa. Ze znalezieniem potrwa nie bÄ™dÄ… mieli problemu wegetarianie, szczególnie w restauracjach indyjskich i nepalskich. W Birmie nie ma najmniejszego problemu z dostÄ™pem do owoców, wszÄ™dzie można kupić banany, awokado, ananasy, mango czy arbuzy, niemniej warto zainteresować siÄ™ rambutanem, mangostanem, smoczymi owocami czy durianem. Przy zamawianiu ciasteczek warto zwrócić uwagÄ™ czy bÄ™dÄ… miaÅ‚y nadzienie kokosowe, bananowe, czy może rybne lub krewetkowe. Wypada także zjeść galaretkÄ™ agarowÄ… na bazie tapioki, sago i mleka kokosowego – shwe yin aye.

Praktycznie wszÄ™dzie można napić siÄ™ aromatycznej herbaty serwowanej nawet za darmo. Natomiast wÅ›ród alkoholi dominuje brandy, rum oraz piwa Mayanmar Beer i Mandalay Beer. Pysznym napojem orzeźwiajÄ…cym jest sok z trzciny cukrowej chang yeh oraz wersja z jogurtem dain jin tinyet yeh neq.

Birma należy do jednego z najbardziej zróżnicowanych krajów Å›wiata pod wzglÄ™dem etnicznym, dlatego kultura, obyczaje i religie sÄ… bardzo różnorodne dla poszczególnych grup spoÅ‚ecznych. Etniczni BirmaÅ„czycy pochodzÄ… z pogranicza indyjsko-chiÅ„skiego, Szanowie spokrewnieni sÄ… z TajlandiÄ…, buddyjscy Karenowie majÄ… wÅ‚asny dialekt, Rakhine odziedziczyli fascynujÄ…cÄ… kulturÄ™ antycznÄ…, z kolei Monowie zachowali starodawne zwyczaje i odrÄ™bność kulturowÄ… w postaci religii, pisma, architektury i sztuki. Na zachodzie Birmy mieszkajÄ… Czinowie, natomiast wiÄ™kszość Kaczinów przyjęła chrzeÅ›cijaÅ„stwo. DominujÄ…cÄ… religiÄ… jest jednak buddyzm, z którym zwiÄ…zanych jest najwiÄ™cej festiwali i wydarzeÅ„ spoÅ‚ecznych.

Na ulicach dominujÄ… tradycyjne stroje. Kobiety noszÄ… przeważnie kolorowe „sarongi” (longyi), natomiast mężczyźni „paso”.  Z kolei w domach za rytuaÅ‚ uchodzi codzienne ofiarowanie Buddzie jedzenia, wody, kwiatów i Å›wiec. Kalendarz Å›wiÄ…t także zwiÄ…zany jest z buddyzmem. Z ciekawoÅ›ci warto zobaczyć Å›wiÄ™to Kason, gdy kobiety zmierzajÄ… do Å›wiÄ…tyÅ„, by zÅ‚ożyć w ofierze gaÅ‚Ä™zie drzew lub Festiwal Thadingyut, podczas którego zapala siÄ™ tysiÄ…ce Å›wiec, a na ulicach wystawiane sÄ… sztuki. Festiwal Natów charakteryzuje siÄ™ ciekawymi, wrÄ™cz szaleÅ„czymi taÅ„cami, natomiast Festiwal Noworoczny obchodzÄ… wszyscy bez wzglÄ™du na wyznanie i przynależność etnicznÄ….

W muzyce dominujÄ… elementy perkusyjne, architektura charakteryzuje siÄ™ wszechobecnymi kompleksami Å›wiÄ…tynnymi zwanymi pagodami, a pisarzy darzy siÄ™ olbrzymim szacunkiem. WiÄ™kszość mieszkaÅ„ców Birmy posÅ‚uguje siÄ™ jÄ™zykiem birmaÅ„skim. SÄ… to ludzie żyjÄ…cy bardzo skromnie z dużym przywiÄ…zaniem do sfery duchowej. Ze wzglÄ™du na wesoÅ‚e usposobienie czÄ™sto organizujÄ… festiwale ustalane na podstawie kalendarza księżycowego, którym towarzyszÄ… żywe i kolorowe pochody.

W birmaÅ„skich restauracjach przyjęło siÄ™, iż kelnera można przywoÅ‚ać cmokniÄ™ciem przypominajÄ…cym pocaÅ‚unek. KÅ‚opotliwe może wydać siÄ™ pytanie o nazwisko, gdyż takich siÄ™ nie używa, a imiona mogÄ… być takie same dla mężczyzn i kobiet, niemniej można je zmieniać wedÅ‚ug upodobaÅ„. Przed wejÅ›ciem do birmaÅ„skiego domu należy zdjąć buty i skarpetki, wskazujÄ…c jakiÅ› obiekt wypada używać podbródka, a nie palca, a za niegrzeczne uchodzi odsÅ‚anianie jamy ustnej podczas ziewania. Tak jak w innych buddyjskich krajach nie wolno kierować spodów stóp w kierunku posÄ…gu Buddy. Nietaktem jest też dotykanie gÅ‚owy dorosÅ‚ych i dzieci.

Kiedy jechać do Birmy?
Sezon turystyczny w Birmie rozpoczyna się w listopadzie i trwa do lutego. Jest to najchłodniejszy okres z temperaturami oscylującymi pomiędzy 20-24 st. Temperatury w centralnej części kraju są przeważnie wyższe niż w okolicach Rangunu. Pora sucha trwa od marca do maja i wtedy temperatury osiągają najwyższe wysokości, natomiast pora deszczowa to okres między czerwcem a październikiem.

Jaka waluta obowiÄ…zuje w Birmie?
Kiat – jednostka walutowa Mjanmy. 1 kiat = 100 pia.

Jaki czas obowiÄ…zuje w Birmie?
W Birmie do czasu polskiego w okresie zimowym dodajemy 5 godz. 30 min..

Jakie pamiątki kupić w Birmie?
Zakup pamiÄ…tek zależy od zasobnoÅ›ci portfela, ponieważ dostÄ™p do rozmaitych towarów jest bardzo duży. Ciekawym pomysÅ‚em na prezent jest chociażby „thanaka”, czyli specjalna pasta w postaci niewielkich drewnianych klocków, którÄ… BirmaÅ„czycy wykorzystujÄ… do malowania twarzy. TuryÅ›ci chÄ™tnie kupujÄ… „longyi” - rodzaj spódnicy oraz charakterystyczny ubiór „paso” dla mężczyzn. Ceny zależą od jakoÅ›ci materiaÅ‚u i sposobu zdobienia. W wielu miejscach można kupić torby naramienne Szanów, rÄ™cznie tkane i z dÅ‚ugimi frÄ™dzlami. PopularnÄ… grÄ… i rozrywkÄ… w Birmie jest Chinole, dlatego turyÅ›ci chÄ™tnie kupujÄ… piÅ‚ki rattanowe niewielkiego rozmiaru. BirmaÅ„skim talizmanem jest figurka sowy „zee kwet” symbolizujÄ…ca szczęście, dobrobyt i powodzenie. Ze stuletniej tradycji wyrobu sÅ‚ynie parasol z Pathien, natomiast dzwonki i gongi widoczne w każdej birmaÅ„skiej Å›wiÄ…tyni można kupić na każdym targu. PopularnÄ… pamiÄ…tkÄ… sÄ… piaskowe obrazy malowane specjalnie dla turystów, które najlepiej nabyć w lokalnej pracowni, podobnie jak misterne wyroby z laki i bambusa. W sklepach peÅ‚no jest mis, talerzy, kubków i pudeÅ‚ek bogato zdobionych  scenami z życia Buddy. Warto rozglÄ…dnąć siÄ™ za tapiseriami – zdobionymi tkaninami z wyszytymi krajobrazami, wizerunkami Å›wiÄ…tyÅ„, zwierzÄ…t i rozmaitymi wzorami, dodatkowo zdobione koralikami, cekinami i kamieniami. Birma ma bogate zÅ‚oża kamieni szlachetnych, dlatego warto zainteresować siÄ™ tzw. „goÅ‚Ä™biÄ… krwiÄ…” i innymi egzotycznymi krysztaÅ‚ami. Ponadto turyÅ›ci chÄ™tnie kupujÄ… wyroby z drewna tekowego (rzeźby, reliefy, pudeÅ‚ka, rozmaite podstawki) i tkaniny z lotosu.

Jakie ograniczenia celne sÄ… w Birmie?
CÅ‚o dotyczy zagranicznych Å›rodków pÅ‚atniczych powyżej 2 tys. USD. Biżuteria, sprzÄ™t elektroniczny i fotograficzny musi być ujÄ™ty w deklaracji celnej. ObowiÄ…zuje zakaz przywozu i wywozu waluty miejscowej, która można wymienić na bony pÅ‚atnicze. Przy wyjeździe jedynie bony wykupione na kwotÄ™ wyższÄ… niż 300 USD mogÄ… być ponownie zamienione na walutÄ™ wymienialnÄ…. Istnieje zakaz wywozu lokalnych zwierzÄ…t, roÅ›lin i wyrobów z nich wykonanych, natomiast wywóz wizerunków Buddy wymaga uprzedniej zgody wÅ‚adz.

Jak poruszać się po Birmie?
W Birmie sÄ… dwa lotniska obsÅ‚ugujÄ…ce poÅ‚Ä…czenia miÄ™dzynarodowe: w Rangunie oraz Mandalaj. Podróżowanie po kraju jest dosyć wymagajÄ…cym przedsiÄ™wziÄ™ciem i wiÄ™kszym wyzwaniem niż w innych krajach azjatyckich. Najpopularniejszym Å›rodkiem transportu jest autobus gwarantujÄ…cy wiÄ™kszÄ… punktualność niż pociÄ…g. Samochód z kierowcÄ… organizujÄ… najczęściej hotele i agencje turystyczne, natomiast skuter można wynająć przeważnie w dużych miastach. PopularnÄ… wÅ›ród turystów Å›rodkiem transportu sÄ… promy rzeczne i rejsy szybkimi Å‚odziami, a w miastach taksówki. W mniejszych miejscowoÅ›ciach można skorzystać z rikszy i powozu zaprzężonego w konie.

Jakie dokumenty są potrzebne w razie konieczności skorzystania ze służby zdrowia?
Opieka medyczna jest ogólnie dostÄ™pna. Wizyta u lekarza w szpitalu paÅ„stwowym jest bezpÅ‚atna oprócz wykupienia lekarstw. Poziom Å›wiadczeÅ„ medycznych nie odpowiada europejskim standardom. W bardziej skomplikowanych przypadkach konieczny jest transport lotniczy do Bangkoku. Przed wyjazdem do Birmy warto wybrać siÄ™ do przychodni chorób tropikalnych po wskazówki na temat profilaktyki zdrowotnej. Wykupienie polisy jest jednak zalecane w celu późniejszego dochodzenia zwrotu wydatków za leczenie, ewentualnÄ… opiekÄ™ lekarskÄ… w podróży do kraju itp. Zalecane jest również rozważenie wykupienia ubezpieczenia zapewniajÄ…cego skuteczny profesjonalny lotniczy transport medyczny, który w sytuacji braku opieki medycznej w wielu przypadkach może uratować zdrowie i życie.

Ze względu na inną florę bakteryjną należy starannie wybierać restauracje lub jadać w hotelach, przestrzegać podstawowych zasad higieny oraz zwracać uwagę na warunki w jakich przygotowuje się i przechowuje jedzenie. Turyści powinni pić wyłącznie wodę butelkowaną, gdyż woda z kranu nie jest zdatna do picia.

Szczepienia ochronne nie sÄ… wymagane, niemniej istniejÄ… zagrożenia sanitarno-epidemiologicznych, dlatego przed wyjazdem warto sprawdzić czy szczepienia nie sÄ… zalecane sezonowo i profilaktycznie zaszczepić siÄ™ przed wskazanymi chorobami. Poszczególne zalecenia sanitarne pozwalajÄ…ce uniknąć zachorowania na różne choroby dostÄ™pne sÄ… na stronie internetowej PaÅ„stwowej Inspekcji Sanitarnej: www.pis.gov.pl

Turystów wybierajÄ…cych siÄ™ do Birmy obowiÄ…zuje wiza oraz paszport ważny minimum sześć miesiÄ™cy od dnia wyjazdu z kraju. Wizy można otrzymać w ambasadach i konsulatach Mjanmy za granicÄ…. Najbliższa ambasada znajduje siÄ™ w Berlinie. ObowiÄ…zek meldunkowy realizowany jest przez wypeÅ‚nienie szczegóÅ‚owej karty rejestracyjnej podczas kwaterowania w hotelu.

Brak polskiej placówki dyplomatycznej. PaÅ„stwo podlega kompetencji terytorialnej Ambasady RP w Bangkoku (Tajlandia).

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Królestwie Tajlandii
Tajlandia, Bangkok, Unit 605-607, 6th Floor, Athenee Tower, Wireless Road, Lumpini, Pathumwan, 10330
Tel. dyżurny: +66 (2) 079 7300 Faks: +66 (2) 079 7303
bangkok.amb.sekretariat@msz.gov.pl
www.bangkok.msz.gov.pl